Terlemek en kolay sözüyle bedenin fizyolojik savunma sistemi. Ağır bir sporun yahut sıcak havanın altında çok derecede ısınan beden, kendisini soğutmak için bu mekanizmayı devreye sokuyor.
Ancak, uykuda yaşanan terleme hiç de olağan bir durum değil. Uzmanlar bedenin kendisini dinlenmeye aldığı uyku sırasında görülen terleme sorunun birçok hastalığın belirtisi olabileceğini belirtiyor.
ABD Ulusal Uyku Vakfı’na nazaran, yatak odasının sıcaklığını 15 ila 19 derece ortasına düşürmek ülkü uyku ortamını sağlıyor. Ayrıyeten uyku esnasında beden sıcaklığının olağandışı derecede yükselmesini önlemek için ısı tutan yatak çarşaflarının yerine pamuklu ve keten üzere nefes alabilen materyallerden yapılmış eserlerin seçilmesi tavsiye ediliyor.
İç Hastalıkları ve Hematoloji Uzmanı Dr. Fatih Öçal, “Gece terlemesi yaygın olarak görülen nonspesifik (bilinen bir nedeni olmayan) bir semptomdur” dedi ve ekledi:
“Ancak yapılan araştırmalar sonucu gece terlemesi diyabetes mellitus (şeker hastalığı), menopoz, alkol ve sigara kullanımı, his durum bozuklukları, reflü hastalığı, hipertiroidizm (tiroid bezinin fazla çalışması), huzursuz bacak sendromu, obezite ve kimi ilaçlarla (antidepresanlar, kortizon, tiroid ilaçları, ağrı kesiciler) ilişkilendirilmiştir.”
UYKUDA TERLEMEYİ TETİKLEYEN FAKTÖRLER
Beslenme alışkanlıklarının da uyku esnasında terlemeyi tetikleyebileceği bir gerçek. Uzmanlar, bilhassa yatmadan evvel alkol tüketiminin kan damarlarının genişlemesine yol açtığını, kan akışının hızlandığını ve bu sayede uyku esnasında da ‘çalışma halinde olan’ bedenin süratle terleyeceğini belirtiyor.
Benzer bir durum tütün mamulleri kullananlar için de geçerli. Nikotinin ter bezlerini harekete geçirdiğini belirten uzmanlar, gece uykusunda terlemenin önünü alabilmek için hem alkolün hem de sigaranın bırakılması konusunda ihtarlarını yineliyor.
Peki lakin ya gece terlemesinin altında öbür problemler yatıyorsa?
Uykuda yaşanan terlemeyle ilgili yapılan son çalışmaya nazaran, yetişkinlerin yüzde 41’inde geceleri ağır ter şikâyetinin bulunduğu tespit edildi. Birinci bakışta pak bir fizyolojik reaksiyon üzere görünse de uzmanlar, her sabah terle uyanmanın önemli sıhhat sıkıntılarının bir göstergesi olabileceği üzerinde duruyor.
Gece terlemesi yaşayan birden fazla hastada altta yatan hayatı tehdit eden önemli bir hastalık saptanmamaktadır. Bilimsel çalışmalarda gece terlemesi şikayetinin orta ve ileri yaş kümesinde yüzde 10-41 üzere bir oranda görüldüğü ve en yüksek görülme oranının 41-55 yaş kümesinde olduğu rapor edilmiştir.
İç Hastalıkları ve Hematoloji Uzmanı Dr. Fatih Öçal
HORMONAL DALGALANMALAR
İleri yaştaki bayanlarda gece terlemelerinin en kıymetli nedenlerinden biri menopoz. Çoklukla 45 ila 55 yaş ortasındaki bayanların adet döngüsünün sona ermesi, birkaç yıl sürebilen hormonal dalgalanmalara neden olabiliyor.
Böylesi bir devirde sıklıkla ‘sıcak basma’ ve ‘terleme’ görülmesi doğal kabul ediliyor. Lakin terleme yoğunluğundaki artış gece uykusunu sistemli olarak etkiliyorsa, uzmanlar hormon tedavisine başlamayı öneriyor. Son yıllarda yapılan çalışmalar, hormon tedavisinin bu semptomların sıklığını yüzde 75 oranında azalttığını gösteriyor.
Bununla birlikte, çok etkin tiroid bezi yahut hipertiroidizm üzere hormonal dalgalanmalar erkekleri de bayanlar kadar etkileyebiliyor. Uzmanlar ishal, asabiyet yahut ağır kalp çarpıntısının hipertiroidizmin bir göstergesi olduğunu ve bu rahatsızlığı yaşayan şahısların kesinlikle uzman denetimine gitmesi gerektiğini vurguluyor.
Haberin Devamı
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Aytaç Karadağ, gece terlemelerinin bir sebebinin de böbrek üstü bezi hastalıkları olduğunu belirterek, “Böbrek üstü bezinden gerilimle baş edilmesi için üretilen kortizol salgılanmasının artması yahut tıpkı böbrek üstü bezinden heyecan sırasında üretimi artan adrenalin, noradrenalin salgılanmasının artması durumunda da gece terlemesi olabilir” dedi.
İLAÇLARIN YAN ETKİLERİ
Gece terlemelerinin bir öbür nedeni de ilaç kullanımı. Bilhassa antidepresan kullanan şahısların yüzde 10 ila 15’inde Terleme artışı meydana geldiği tespit edildi. Uzmanlar, astım hastalarının yaygın olarak kullandığı albuterol ilaçlarının da uykuda ağır terlemeye yol açtığını belirtiyor.
Aynı durum yüksek tansiyon için de geçerli. Uzmanlar diyabet hastalarında durumun daha kritik olduğuna dikkat çekiyor. Şayet diyabet varsa ve yatmadan evvel insülin yahut başka anti-hiperglisemik ilaçlar alındıysa, gece terlemeleri kan şekeri düşüklüğüne işaret edebiliyor.
Böyle bir durumda, semptomların ortaya çıktığı andaki kan şekeri düzeyinin denetim edilmesi ve mümkün olan en kısa müddette ilaçların yine ayarlanması için bir doktora başvurmak gerekiyor.
Stres, panik, anksiyete, tasa bozuklukları gece terlemesine neden olabilir. Bu durumların hepsinde uyku terörü, uyku bölünmeleri ve terleme-çarpıntı ile uykudan uyanma olabilir.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Aytaç Karadağ
ENFEKSİYON, KANSER, HIV…
Yapılan araştırmalara nazaran tüm bu hususlara ek olarak birçok enfeksiyon ve kanser çeşidi de gece terlemelerine yol açabiliyor.
Özellikle tüberküloz ve sıtmanın gece terlemelerinin kıymetli nedenleri olduğunun altını çizen uzmanlar, bakteriyel enfeksiyonların kan dolanımında bulunmasının gece terlemelerine neden olabileceği, enfeksiyonun kaynağına bağlı olarak ateş, sırt ağrısı yahut kalp sıkışması üzere öteki belirtilerin ortaya çıkabileceği görüşünde.
Bununla birlikte, HIV virüsünün bedende bulunması da sıklıkla ateşle birlikte ortaya çıkan gece terlemelerine neden olabiliyor. Ehrlichiosis yahut Lyme hastalığının gece terlemelerinin nedenleri ortasında olabileceğini söyleyen uzmanlar, kırsal alanlarda yaşayanların kene ısırığı yaşayıp yaşamadığını tespit edilmesi ve süratli bir biçimde doktora başvurulması gerektiğini bilhassa belirtiyor.
Verem olarak bilinen tüberkülozun son yıllarda ülkemizde oranı artmakla birlikte tipik belirtilerinden biri de gece terlemesidir. Her türlü ateşli enfeksiyonlarda beden ısısı gece daha da arttığı için gece terlemesi görülebilir. Gece terlemesi yapan dikkat alımlı başka enfeksiyon da HIV virüsüdür.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Aytaç Karadağ
‘GECE TERLEMELERİNE ATEŞ EŞLİK EDİYORSA KANSER AÇISINDAN TETKİK EDİLMELİ’
Öte yandan lenf kanseri de gece terlemelerinin hiç iddia edilmeyen nedenlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Genç erişkinlikten itibaren her yaşta görülebilen lenf kanserinin bariz bir halde ilerlemesi durumunda gece terlemelerine ek olarak, süratli kilo kaybı, halsizlik ve ateş üzere semptomlar ortaya çıkabiliyor.
Dr. Fatih Öçal da bu ayrıntıların altını çizerek, “Gece terlemesine ateş eşlik ediyorsa enfeksiyon ve KANSER açısından tetkik edilmelidir. Bilhassa lenfoma hastalarında B semptomları olarak isimlendirilen ateş, Gece Terlemesi, kilo kaybı görülebilmektedir. B semptomları sıklıkla ileri evre lenfoma hastalarında ortaya çıkmaktadır” dedi ve ekledi:
“4-6 haftadan uzun süren gece terlemesine, boyun, koltuk altı ve kasık bölgesinde lenf bezlerinde şişme mevcutsa, geç kalınmadan biyopsi alınmalıdır. Hematoloji uzmanına başvurulmalı, fizik muayenesi ve kan sayımı, HIV, tüberküloz, C reaktif protein, tiroid hormon testleri ve akciğer grafisi bakılmalıdır.”